Plattdeutsche Ecken 2018
Zurück zur Übersicht

Ärböjje un Lieben in Belle
gistern - vandage - morn

Dat Lieben upn Dörpe hät sick för de Minsken in´n läßten hunnert Johrn düht ännert. Frohr moßten velle Keerle os Tichler in de Frömde, int Ruhrgebeut, no Bremen eoder no Schlesien wüil et in Lippe nich geneog Arböjje gaff. Van April bät Oktober sind de Keerle upen Ticherwärk wesen un konn ührer Famuilje blaus Breufe schrüiwen. Öber wat was dat för eune Froide, wänn de Keerle trüjje keumen! De ölleren Keerle hät sick up de Friu un de Kinner frojjet, de jüngeren up de Meken. Wänn et upn Bellsken Schnirz gink, den „Heiratsmarkt“ in´n Dörpe, dänne konn man do danzen un sick no euner Briut ümmekeken.

Wänn de Keerle in´n Winter büi de Famuilje wörn, dänne hät dat nich heuten, dat seu Pause maken konn. Et gaff för olle in´n Hiuse vell teo deon. De Vadder un de ölleren Jungs moßte Holt maken, dat was schwore Arböjje. Et heut ja dat Holt dreumol wärmt: wänn de Baum ümmemaket un iut den Wauld schleppt wärt, büim Brännholt hacken un teo drütten Mol, wänn et in´n Oben kommt. De Modder un de Meken moßten den Witten Kauhl hobeln un instampen. Iuterden word in´n November eoder Anfang Dezember dat Schwüin schlacht´t. Dat was vell Arböjje för de ganze Famüilje. Öber dorup hät sick auk jeuder frojjet, wüil et dänne wat läckeret teo eten gaff, Lewwerworst, Stiek un Kreuse. Un van´n örsten Frost hät auk de Briunkauhl dat rächte Aroma kriegen, passig teor frisken Kauhlworst, de met den Briunen Kauhl seo geot schmecket.

Dat ganße Johr öwwer gaff et seo vell teo deon un doch hät de Luie Tüit hät, sick up de Bank teo setten, do vör büinoh jeuden Hius stund un met de Nowers teo kürn.

Jo, vörn Hius stund de Bank. Domols konn man nau vörn Hius sitten, eohne dat eunen de Autos de Feote afffohrn un man süin eugenet Weort nich verstoht. Vandage stoht de Bank achtern Hius in´n Gorn, öber kium nau euner hät Tüit, sick do hen teo setten un met de Nowers teo kürn. In´n meusten Gorn´n gifft et twors keun Gemoise, keunen Briunkauhl un keune Hönner mahr. Öber de Rasen mott jeude Wecken majjet wern un twisken den Steunen draff keun Spürken Gräss stohn. Iuterden kennen velle Minsken ühre Nowers gor nicht mahr – dat gifft et vandage auk upn Dörpe!

Öber woteo sall man auk Briunen Kauhl planten. De Famuilje es den ganßen Dag iuter Hius. Vadder un Modder sind upr Arböjje, de Kinner sind inner Scheole un jeuder kann inner Kantüinen wat eten eoder sick Pizza, Döner eoder eunen Burger haulen. Dat eten de Kinner eonehen cherne. Wänn et an´n Weckenenne Kauhl giewen sall, dänne wärt de inner Deosen, in´n Glas eoder iut de Kühltruhe kaupt, dat geuht dänne ganß fix met de Kokerüjje. Auk an´n Weckenenne hät kium euner Tüit fört Famüiljenlieben. Do mott man int Fitnessstudio, wüil de meusten Minsken keune schwore Arböjje häbben un nich geneog Bewegung kriegen. Eoder man sitt vörn Fernsehn, wüil de Wecken seo anstrengend was. Un de Kinner sitten vörn Computer eoder sind met den Frünnen unnerweges. Woll de Luie mienanner kürn, dänne grüipet seu teon Smartphone.

Et gifft vandage öber auk Luie, de anster lieben wolln. De mienanner kürn oeder wat koken, spazörn gohn eoder arböjjen, inner „solidarisken Landwertschaft“ eoder in´n eugenen Gorn´n Gemoise anbiun, de in Vereunen eoder inner Kerken wat fört Dörpe un de Minsken deon.

Un wat bringet de Teokunft? Wo suiht et in fifftig eoder hunnert Johr in Belle iut?

Vallichte geuht dat foider met de Minsken ührer Isolatscheon; dänne sitt in hunnert Johrn jeuder in süiner Stoben vörn Computer un goht gor nich mahr up de Stroten. De Arböjje wärt an´n Computer maket, ollet, wat de Luie briuket, wärt in´n Internet bestellt un den Nowers dreppen sick no de Arböjje in´n bellsken Chatrium. Vallichte mott de Minsken wier wüit fohrn, in de Frömde gohn, ümme Arböjje teo krüigen - seo os de bellsken Tichler. Ess man geot, dat wüi nich seo wüit in de Teokunft seuhn könn´n. Stell düi mol vör, vör fifftig Johrn hät euner upn Bellsken Schnirz vatellt, dat et 2018 in jeuden Hius Computer gifft un dat eun Startup-Unnerniehmen Fleusk iut Stammzellen tüchtet, domet et eunet Daget Mättworst un Schinken gifft, för de keun Schwüin schlachtet wern mott. Dat jeuder eun Handy hät un jeudet Kind eune Playstation. Wat hät süine Frünne dänne wall dacht? Vallichte hät seu froget, wat dat förn Krom ess, eune „Playstation“, eun „Startup, eun „Handy“, wüil et düsse Begreppe domols nau gor nich gaff. Vallichte hät seu auk blaus lacht un sächt "diu häst geneog, goh no Hius un schlop diu iut" eoder "in´n Fernsehn gaff et wall wier Raumpatrouille Orion".

Eunet ess gewiss, dat Lieben blifft spannend.